Storja tal-Lokalità – In-nies li kkolonizzaw Għawdex l-ewwel x’aktarx għexu fl-għerien magħrufa bħala ‘Il-Mixta’ fuq il-medda art ta’ Għajn Għabdun, fil-Majjistral ta’ Għawdex. Dan il-grupp malajr infirex fit-tfittxija ta’ art agrikola u l-inħawi preżenti magħrufa bħala tal-Qala, bil-ħamrija għammiela tagħha malajr ġiet abitata.
Seta’ wkoll ittella’ tempju fiż-żona li preżentement insibuha bħala l-Qala. Illum fadal biss Menhir, iżda xi fdalijiet tal-fuħħar miġbura mill-qrib jissuġġerixxu li din il-ġebla hija possibilment l-uniku element li fadal ta’ struttura megalitika tal-Perjodu tat-Tempju.
Fl-1920, dawk li x’aktarx kienu oqbra Puniċi, ġew skoperti f’post magħruf bħala Fuq il-Għerien, qrib Ta’ Toċċ. Barra minn hekk, inkixfu żewġ oqbra puniċi bi fdalijiet tal-fuħħar biswit il-kappella tal-Immakulata Kunċizzjoni fl-1964 u kien hemm aktar fl-istess żona li qatt ma ġew irrappurtati lill-awtoritajiet. Dawn l-iskoperti jissuġġerixxu attività fiż-żona fi żmien Puniku.
Fdalijiet Puniċi u Rumani nstabu minn żmien għal żmien f’diversi postijiet tar-raħal, fosthom prominenti tkun is-sejba ta’ oqbra antiki qrib wied il-Marga.
Id-difiża tax-xatt tal-Lvant ta’ Għawdex ġiet imsaħħa ħafna fis-snin 1730 bil-bini f’Ras il-Qala tal-Batterija ta’ Sant’Anton, li l-Qalin jirreferu għaliha bħala ‘It-Trunċiera’.
Il-batterija tinsab fit-tarf tal-Lvant ta’ Għawdex.
Ix-xogħol ta’ kostruzzjoni sar matul l-1732 taħt id-direzzjoni tal-inġinier militari tal-Ordni Charles de Mondion. Iskrizzjoni tqiegħdet fl-1732, meta Paolo Antonio de Viguier kien Gvernatur ta’ Għawdex.
Fl-10 ta’ Ġunju 1798, il-Franċiżi, taħt il-Ġeneral Napuljun Bonaparte, okkupaw Malta u Għawdex. L-abitanti tal-Qala kif ukoll il-bhejjem tagħhom marru għar-refuġju li kienet toffri l-Forti Chambray.